امید محمدی؛ بازار: در حالی که صنعت تایر به عنوان یکی از مهم ترین ارکان زنجیره تامین صنعت خودرو و حمل و نقل کشور شناخته می شود، از ابتدای سال جاری با چالش های جدی در حوزه تامین ارز، واردات بی‌رویه، اختلال در سامانه ثبت سفارش و سیاست های ناعادلانه تعرفه ای مواجه بوده است. این چالش ها نه تنها رشد تولید تایر را با چالش مواجه کرده، بلکه امکان تحقق برنامه های توسعه ای این صنعت را نیز در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. از همین رو با «جمال میرزایی» مدیرعامل گروه صنعتی بارز و عضو هیات مدیره انجمن صنفی صنعت تایر ایران در خصوص دغدغه های پیش روی تولیدکنندگان و چشم انداز سال جاری در صنعت تایر به گفت و گو پرداختیم؛
* وضعیت تولیدکنندگان تایر از ابتدای سال جاری با توجه به چالش های ارزی و تامین مواد اولیه چگونه بوده است؟ چه برنامه ای برای تولید لاستیک خودرو در سال جاری دارید؟
در حال حاضر شرایط تایرسازان واقعا نگران‌کننده است، ما در تامین ارز دچار چالش جدی شده‌ایم و از ابتدای سال جاری تاکنون نتوانستیم تامین ارز متناسبی برای صنعت تایر داشته باشیم؛ این درحالی است که سال گذشته شرایط بهتری داشتیم. قطعا چالش تخصیص و تامین ارز بر تولید تایر درسال جاری تاثیر خواهد گذاشت. تایرسازان در حال رایزنی هستند تا بتوانند ارز را به نحوی برای تهیه مواداولیه تامین کنند. متاسفانه سامانه جامع تجارت هم بیش از دو ماه متوقف بود و ثبت سفارش مواداولیه را با مشکلات جدی مواجه کرده است، این توقف به گونه ای بوده است که نتوانستیم ثبت سفارشات را به درستی انجام دهیم. در کل شرایط تولید صنعت تایر با موانع زیادی روبروست که باید هر چه سریع تر برطرف شود.
* در صورتی که سیاست های ارزی به شکل فعلی ادامه داشته باشد، تولید لاستیک خودرو در سال جاری با چند درصد کاهش مواجه خواهد شد؟
ما انتظار داشتیم امسال حدود ۵۰ هزار تن به ظرفیت تولید صنعت تایر کشور اضافه شود و ظرفیت کلی تولید لاستیک خودرو به بیش از ۱۵۰ هزار تن برسد. اما متاسفانه در دو ماه ابتدای سال جاری با کاهش تولید ناشی از چالش های که پیشتر اشاره کردم، مواجه شدیم. به طور خاص، گروه صنعتی بارز مجبور شد به دلیل مشکلات سامانه جامع تجارت و عدم ترخیص مواد اولیه از گمرک، ۱۰ روز تولید خود را متوقف کند.
سال گذشته در مجموع یک میلیارد یورو به واردکنندگان تایر اختصاص داده شد. این در حالی است که نیاز واقعی تولیدکنندگان فقط ۳۰۰ میلیون یورو بود و در نهایت کمتر از ۲۲۰ میلیون یورو به صنعت تایر اختصاص یافت
* سال گذشته چقدر ارز به واردکنندگان تایر اختصاص داده شد و تولیدکنندگان چه سهمی از آن داشتند؟
سال گذشته در مجموع یک میلیارد یورو به واردکنندگان تایر اختصاص داده شد. این در حالی است که نیاز واقعی تولیدکنندگان فقط ۳۰۰ میلیون یورو بود و در نهایت کمتر از ۲۲۰ میلیون یورو به صنعت تایر اختصاص یافت. این عدم توازن نشان می دهد که سیاست های ارزی به ضرر تولید داخل تمام شده است.
* در خصوص واردات بی‌رویه، چه وضعیتی را شاهد هستیم و تاثیر آن بر بازار چگونه خواهد بود؟
متاسفانه واردات تایر با رشد بیش از ۱۰۰ درصدی مواجه بوده است. فقط در بخش تایر سواری بیش از ۹ میلیون حلقه وارد شده و در بخش تایر اتوبوسی نیز بیش از ۲ میلیون حلقه وارد شده که حتی بیش از کل نیاز سالانه کشور است. این واردات نه تنها باعث کاهش قیمت نخواهد شد، بلکه برای تولیدکننده و واردکننده فضای رقابت ناسالم ایجاد می‌کند و به تولید تایر در کشور ضربه می زند.
* آیا تبعیض تعرفه ای در رشد واردات تایر به کشور تاثیری داشته است؟
بله، متاسفانه بخشی از تایرهای وارداتی با ارز ترجیحی وارد کشور شدند و تعرفه تایر اتوبوسی نیز عملا صفر است. این در حالی است که ما مواد اولیه خود را با تعرفه بالا و ارز آزاد وارد می کنیم. تعرفه واردات مواد اولیه ۱۵ درصد است، اما واردات لاستیک خودرو صفر است، این سیاست هیچ منطق اقتصادی ندارد.
* باتوجه به اینکه چالش ارزی تایرسازان را در تنگا تولید قرار داده است، خودروسازان چه مقدار بدهی به تولیدکنندگان لاستیک خودرو دارند؟
در مجموع بدهی خودروسازان به صنعت تایر بیش از ۳ هزار میلیارد تومان (سه همت) است.
سال‌هاست معترض هستیم که چرا واردکنندگان مشمول قیمت‌گذاری نیستند، اما تولیدکننده باید با دست بسته رقابت کند و با قیمت دستوری کار کند؟
* از سال گذشته صنعت تایر به دنبال آزادسازی قیمت لاستیک خودرو است، این مهم در سال جاری انجام می شود؟
اگر قرار است قیمت گذاری انجام شود، باید برای واردکننده و تولیدکننده صورت گیرد. سال‌هاست معترض هستیم که چرا واردکنندگان مشمول قیمت‌گذاری نیستند، اما تولیدکننده باید با دست بسته رقابت کند و با قیمت دستوری کار کند؟ این وضعیت هم به کیفیت لطمه می زند و هم حقوق سهامداران را آسیب پذیر می کند. اگر قرار است قیمت گذاری دستوری تداوم داشته باشد، باید به صورت عادلانه و برای همه باشد؛ در غیر این صورت، باید کاملا حذف شود.